نظام اقتصادی و ویژگی های آن

حدود دو سوم اراضی سوییس از جنگل، دریاچه و کوهستان پوشیده شده است، از آنجایی که سوییس فاقد منابع معدنی است لذا باید این منابع را وارد و با انجام تغییراتی آنها را به عنوان محصولات تولیدی مجدداً به فروش برساند. خدمات بخش بسیار مهمی از اقتصاد سوییس را تشکیل می دهد این موضوع شامل مسائل بانکی، بیمه و توریسم می گردد. بخش کشاورزی همچنین در اقتصاد سوییس مورد توجه می باشد ولی میزان زمینهای قابل کشاورزی جوابگوی نیازهای تغذیه ای جمعیتش نمی باشد در نتیجه اقتصاد سوییس مبتنی بر نوعی از اقتصاد صنعتی وابسته به واردات کالاهای اولیه و صدور آن به شکل فرآورده های آماده و مرغوب می باشد. بر این اساس گشودگی بسیار وسیع بر روی جهان، همچون ضرورتی اجتناب ناپذیر برای این کشور که دارای منابعی ضعیف و یک بازار داخلی ناگسترده است، تجلی یافته است. در واقع، شمار آن دسته از کشورهای غربی که در عرصه اقتصادی توانسته اند پیوندهای این چنین تنگاتنگی با جهان برقرار کنند، اندک است.سیاست تبادلاتی سوییس همواره بر اصل اقتصادآزاد و آزادی بازار استوار است و نخستین مشخصه آن، سطح بسیار پایین تعرفه های گمرکی و تقریباً عدم هیچگونه محدودیت کمی برای واردات، به استثنای فرآورده های کشاورزی است. طی سال های اخیر، تبادلات کالایی میان سوییس و خارج از افزایش منظمی برخوردار بوده است. سوییس طی چند سال گذشته با تراز مثبت خارجی به میزان چهار میلیارد فرانک روبرو بوده است. از سوی دیگر فعالیت های خدماتی همچون بانک ها، مؤسسات بیمه و توریستی و عواید ناشی از سرمایه گذاری های خارجی، درآمد قابل توجهی را برای این کشور به ارمغان آورده است. در حال حاضر وابستگی جهان به خدمات سوییس هر روز در حال افزایش است. این کشور در صدر پنج کشور اول از نظر سطح زندگی بالا قرار دارد و در عین حال از نقطه نظر میزان تجارت خارجی سرانه، در رأس تمام کشورهای غربی جای گرفته است. درآمد سرانه بالغ بر 32000 فرانک را داراست.

در پایان جنگ جهانی دوم و در همان زمان که سایر کشورهای صنعتی سعی در خارج نمودن اقتصاد خود از آشفتگی های پس از جنگ بودند، سوییس به ابزار تولید و نیروی کار دست نخورده ای مجهز بود که راه را برای توسعه کشور هموار می ساخت. از همان زمان، مشخصه اقتصاد سوییس به صورت افزایش مداوم اشتغال و تولید تجلی می کرد و بسیاری از مؤسسات سوییسی به برکت یک تلاش عظیم در عرصه تکنولوژی و یک پرورش حرفه ای پویا، توانستند تا اولین رده های اقتصاد جهانی ارتقاء یابند. دستگاه اقتصادی و بازده فراگیر آن خیلی سریع نیروی کار بومی را پاسخ گفته و حتی پس از به کار گرفتن نیروی کار زنان، باز هم نیازهای شغلی اش مرتفع نگردید. از این رو در اواخر دهه 50، خارجیان و به ویژه ایتالیایی ها و اسپانیولی ها دسته دسته در روند مطلوب اقتصاد سوییس مشارکت جستند تا از منافع سرمایه گذاری خارجی منتفع گردند.

آنگاه که کند شدن آهنگ حرکت این ماشین در اوایل دهه هفتاد احساس گردید، کارگران خارجی در شمار اولین آسیب دیدگان بودند و همپا با تشدید بحران اقتصادی، از شمار کارگران خارجی نیز کاسته شد. هرچند که از سال 1977 به بعد، رونقی در وضعیت اقتصادی احساس گردید، معهذا تکان های که بخش صنعتی را بطور مرحله ای لرزانید و باعث تعطیلی برخی مؤسسات و ایجاد تمرکز شد را نباید از یاد برد. ضمن آنکه این امر باعث نشد تا صنعت سوییس، وضعیت مناسب خود را در بخش های پژوهشی، توسعه و تولید حفظ نکند. اقتصاد سوییس بر اصل آزادی مؤسسات استوار است. آزادی تجارت و صنایع از سال 1874به بعد توسط قانون اساسی فدرال تضمین شده است. گرچه در برخی موارد دولت می تواند در صورتی که منافع عمومی ایجاب کند به مداخله بپردازد. با این وجود این مداخله دولت کماکان محدود است. البته دولت در روابط تجاری و اقتصادی نظارت دارد و بر فضای حاکم بر تحولات وارداتی و صادراتی تأثیر می گذارد. به موجب قانون اساسی، حق انعقاد توافقنامه های گمرکی و تجاری با خارج، فقط در اختیار کنفدراسیون گذاشته شده است و همواره نمایندگان در این زمینه، از سیاست مبتنی بر کاهش نرخهای گمرکی و روش وارداتی آزاد دفاع می کنند. به طور کل اقتصاد سوییس بر مبنای فعالیت متنوع صنعتی و تجاری و سیستم اقتصاد آزاد استوار است. بنابر این سوییس یک کشور معتبر صنعتی است که از سیستم اقتصاد آزاد پیروی می کند و در ان قدرت و اختیارات دولت محدود است. صنایع وابسته به دولت عمدتا منحصر به امور دفاعی و مصارف عمومی هستند. دولت به ندرت تمایل خود را به دخالت در اقتصاد و بازار نشان داده است و هزینه های دولتی در این کشور در مقایسه با دیگر کشورهای صنعتی تحت کنترل بیشتری قرار دارند.

 

 

بخش های مختلف اقتصاد:

 

معادن

 

سوییس از حیث منابع معدنی بسیار فقیر است.تنها مواد معدنی که هم اکنون در سوییس استخراج می شود، سنگهای نمک و موادی هستند که در فعالیت های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند. تا حدودی نیز معادن آهن، سرب، روی، مس، طلا و نقره وجود دارد که البته چندان حائز اهمیت نیست. واردات عمده مواد خام بشرح زیر است: مواد اولیه فلزی منجمله طلا، مواد شیمیایی و پلاستیکی، روغن موتورهای سنگین، نفت خام، مواد اولیه صنعتی.

 

 

 

 

سوییس به بهای رفتار مناسب با مشتری، حمایت از تلاش های فنی و بیشترین توجه به کیفیت کالاها قادر بوده است که علیرغم ارزش بالای فرانک و رقابتی که همواره فشرده تر می شود، وضعیت را به نفع خود حفظ کند. در واقع تحقیقات، پژوهش و توسعه عناصر اصلی حفظ قدرت رقابت سوییس در عرصه اقتصادی و تجارت خارجی می باشند.

 

با توجه به عدم برخورداری سوییس از مواد خام و اولیه، ابتکار و اختراع عمده ترین منبع و در واقع پشتوانه معنوی دارایی های این کشور می باشد. همه ساله سوییس معادل 3 درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف تحقیقات و توسعه می کند که معادل 800 دلار برای هر نفر از جمعیت کشور می باشد یک سوم این مبلغ در صنایع شیمیایی و دارویی هزینه می گردد. مؤسسات و شرکت های سوییسی در بسیاری از پروژه های اروپایی مانند پروژه تکنولوژی اطلاعات یا پروژه تحقیقات دسته جمعی اروپا در تکنولوژی برتر، شریک و دخیل هستند.

 

 

 

صنعت ماشین آلات

 

صنعت ماشین آلات و فلزات سوییس بیشترین سهم را در اقتصاد ملی و در صنایع صادراتی به خود اختصاص داده است. به طور متوسط 45 درصد کل صادرات و 44 درصد کل کارگران کشور، به این بخش اختصاص دارند. صنعت ماشین آلات سوییس نخست برای پاسخگویی به نیازهای صنعت نساجی پای گرفت و گذر از مرحله کار دستی به مرحله تولید مکانیزه در کارگاه های نساجی، گسترش این بخش از صنعت را هموار ساخت. امروزه ارزش صادراتی و نیز صنعت ماشین آلات نساجی سوییس در دومین رده جهانی جای گرفته است و به دنبال آن عوامل دیگری باعث شد تا مخترعین ماشین آلات، به طور بارزی فعال شوند. به عنوان مثال، ظهور خط آهن، استفاده از کشتی های موتوردار. امروزه موتورهای دیزل سوییسی کماکان شمار قابل توجهی از کشتی ها را در همه نقطه از آبهای جهان به حرکت درمی آورد. ساخت اولین ژنراتور در سال 1833، اولین مرکز هیدروالکتریک برای تأمین روشنایی لامپ های مدور در سال 1878، اولین راه آهن برقی در نزدیکی ژنو در سال 1880، اولین توربین و ژنراتور جهان در سال 1898، اولین پمپ توربینی در سال 1930، ایجاد بیشترین توربین های بخاری با قدرت بی مانند 1300مگاوات در سال 1967، اولین کنتور برقی الکترونیک در جهان در سال 1971 و اولین مرکز هوای فشرده توربین گازی در سال 1978 نمونه ای از اختراعات صنعتگران سوییسی می باشد.

 

 

 

صنعت شیمی

 

صنعت شیمی و رنگ آمیزی با توجه به نیازهای صنعت نساجی شکل گرفت. البته سوییس ناگزیر به وارد کردن مواد اولیه و فرآورده های واسطه ای برای این صنعت می باشد. شیمی و داروسازی اولین زمینه صنعتی است که در خارج از کشور مستقر و تولیدش در سطح کل جهان پخش می شود. توجه دنیا به صنعت داروسازی و شیمی سوییس مدیون اتخاذ روش های قابل توجه پژوهشی برای یافتن ترکیبات جدید و گسترش فرآورده هاست. صنعت رنگ آمیزی سوییس در اولین رده های جهانی جای گرفته و تهیه فرآورده ها با کیفیت عالی عملاً مورد توجه تمامی زمینه ها اعم از رنگ آمیزی نساجی، چرم، کاغذ، هنرهای گرافیک و ساختمان است. در بخش تولید اسانس و عطرهای آرایشی و غذایی، به ویژه دو مؤسسه در ژنو به منزله مهمترین مرکز این صنعت در جهان محسوب می شوند.

 

 

 

نوارتیس

 

نوارتیس از شرکت های دارویی معتبر و شناخته شده سوییس در سطح جهان است و در زمینه های غدد و تومورشناسی، سوخت و ساز در دستگاه گوارش، غدد ترشحی، قلب و رگ های خوانی قلبی، پیوند اعضا، آرتروز، بیماری های معده و روده، امراض پوستی، بیماری های تنفسی، بیماری های عصبی، بیماری های چشم، بیماری های مسری فعال است. مراکز تحقیقات زیستی ـ دارویی نوارتیس در دانشگاه های معتبر انگلیس و امریکا فعال است و با شرکت های دارویی در امریکا، ایرلند، انگلستان، سوئد، فنلاند، ژاپن، آلمان، هلند، هند، اتریش، چین و کانادا همکاری دارد. شعبات نوارتیس در 140 کشور جهان در بخش های دارویی، بهداشتی و ژنریک فعال است. مرکز نوارتیس در شهر بازل سوییس قرار دارد. شرکت نوارتیس با وزارت بهداشت و درمان کشورمان نیز همکاری دارد.

 

 

 

صنعت ساعت سازی

 

سوییس در حال حاضر یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ساعت در دنیاست و تقریباً سهمی 50 درصدی از مجموع میزان تولید جهانی ساعت را دارا است[3]. عمده شهرت سوییس به ساعت های زینتی و لوکس آن مربوط می شود؛ صنعت ساعت سازی سوییس مطابق برنامه توسعه خود حدود 95 درصد[4] از تولیدات سالانه خود را صادر می کند.ساعت در سوییس از نظر میزان صادرات پس از مواد شیمیایی و خدمات مهندسی در رتبه سوم قرار دارد.

 

در کنار صادرات ساعت های زینتی و لوکس، در حال حاضر سوییس یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ساعت های پلاستیکی، موسوم به سوآچ در دنیاست.در حال حاضر گروه سوآچ حدود یک چهارم از میزان فروش ساعت در دنیا را را از نظر ارزش در اختیار دارد و در بخش هایی نظیر میکرومکانیک، ارتباط از راه دور و صنعت خودروسازی نیز حضور دارد.

 

 

 

صنعت شکلات سازی

 

دو مزیت اصلی که توانسته زمینه را برای توسعه صنعت شکلات سازی در این کشور فراهم سازدعبارتند از : اول منابع آبی فراوان و کافی برای راه اندازی ماشین آلات صنایع شکلات سازی . دومین عامل مهم در موفقیت صنعت شکلات سازی سوئیس را می توان موقعیت سوق الجیشی سوئیس برای واردات مواداولیه این صنعت دانست. سازمان شکو سوئیس [5](Chocosuisse) همیشه در تلاش است تا از سوء استفاده های احتمالی از برندها و اعتبار کارخانه های شکلات سازی این کشور در سراسر جهان،جلوگیری کند،حفظ اعتبار برندهای تجاری کارخانه های شکلات سازی یکی از اولویت های این سازمان به شمار می آید.

 

 

 

ماهیگیری

 

صید اندک ماهی در دریاچه های متعدد سوییس که در داخل این کشور و یا در مرزهای آن قرار گرفته اند، صورت می گیرد. به عنوان مثال صید و ماهیگیری حدود یک درصد از نیازهای مردم به ماهی را تأمین می کند.

 

 

 

خدمات

 

بیش تر از 50 درصد جمعیت سوییس[6] در بخش خدمات اشتغال دارند که شامل بانکداری، بیمه، توریسم و غیره می شود. بانکداری یکی از بخش های عمده تجارت در سوییس به حساب می آید. هدف دولت در بخش توریسم آن است که با بهبود تسهیلات توریستی موجود، جهانگردان بیشتری را به دیدار از سوییس ترغیب نماید.

 

ازجمله سیاست های دولت، تخصیص بودجه برای رفاه اجتماعی است که بیش از یک چهارم از کل بودجه را شامل می شود و بالغ بر 11 میلیارد فرانک است. حدود دوسوم از بودجه رفاه اجتماعی مربوط به بیمه بازنشستگی و 9/1 میلیارد فرانک مربوط به بیمه خدمات درمانی است.

 

 

 

سیستم بانکداری:

 

1- نمایی کلی از بانک های سوییس

 

بانکداری در سوییس بسیار پیشرفته است این کشور حدود 400 بانک دارد و به طورکلی 5 هزار مؤسسه بانکی و مالی در سوییس فعالیت می نمایند. براساس قانون فدرال در مورد بانکها و مؤسسات مالی و پس انداز مورخ 8 نوامبر 1934 نهادی ملی بوجود آمد که بر فعالیت های بانک ها و مؤسسات مالی نظارت نماید. این نهاد با نام «کمیسیون فدرال بانکی» دارای 7 تا 9 عضو است که ارتباطی به دولت ندارد و مستقل عمل می کند ولی اعضای آن توسط شورای فدرال منصوب می شوند. هدف اصلی مورد نظر در قانون بانکی سوییس و کمیسیون بانکی عبارتنداز:

صیانت از صاحبان سهام عمومی بانکی یا اعتبار دهندگان بانکی

حفاظت از ضمانت نامه های نقدی و حفظ اطمینان و اعتماد به بانک و نیز فعالیت صحیح و باقاعده سیستم بانکی در جهت حفظ منافع عمومی

حفظ حمایت از اعتبار سوییس به عنوان یک مرکز فعالیت مالی

حفاظت از اقتصاد سوییس در قبال صدور بیش از حد سرمایه

حفاظت از بانک ها در قبال خارج شدن بیش از حد پول از بانک

 

دو بانک بسیار بزرگ مقیم این کشور UBS و Credit Suisse نام دارند که با استفاده از یک شبکه گسترده در سوییس و اکثر مراکز بین المللی، بیش از 50 درصد سپرده های بانکی سوییس را در اختیار دارند. بانک UBS، بیش از صد سال قدمت دارد و باید آنرا به عنوان معتبرترین بانک سوییس در نظر گرفت. بانک Credit Suisse را باید به عنوان دومین بانک معتبر و جهانی سوییس در نظرگرفت. این بانک توسط یک سیاستمدار و اقتصاددان سوییسی به نام آلفرد اشر[8] در سال 1856 پایه گذاری شد.

 

حمل و نقل:

 

بنادر

 

سوییس کشوری محصور در خشکی است و به دریا دسترسی ندارد. تنها از طریق دریاچه ها و رودخانه های این کشور امکان استفاده از خطوط کشتیرانی وجود دارد. کشتی هایی که بر روی آبهای دریاچه های سوییس در گردشند یکی از جاذبه های گردشگری در این کشور به شمار می آید. در واقع کشتی های قدیمی بخاری چرخ دار، در بیشتر مواقع ناگزیر هستند که جای خود را به کشتی های دارای موتور دیزلی بسپارند. شمار کشتی هایی که در شرایط مطلوب آب و هوایی، مسافرین مشتاق را به دیدار زیبایی های دریاچه های کشور رهنمون می دارند، اندک نیست. کشتیرانی بر روی رود «رن» گسترش یافته است که البته انگیزه آن در چیز دیگری نهفته بوده است بدین معنا که این رودخانه در حال حاضر به منزله تنها خط کشتی پذیر برای دستیابی سوییس به دریاهاست و به کشتیرانی بر روی «رن» در واقع همچون یک روش ترابری برتر نگریسته می شود. بویژه حمل و نقل بخش بزرگی از واردات سوییس از طریق «بال» که از بنادر عمده کنار رود «رن» است صورت می گیرد. با اجرای طرح ایجاد کانال در عرض سوییس که رودهای «رَن» و «رٌن»را به هم پیوند می دهد، ترابری رودخانه ای با نوعی جهش روبرو خواهد شد.

 

فقط شمار اندکی از مردم بر این باورند که کشوری همچون سوییس بتواند از یک بنیه کشتیرانی قابل توجهی برخوردار باشد. در واقع سوییس با در اختیار داشتن حدود سی فروند کشتی، در بین 144 کشوری که به امر کشتیرانی در دریاها مشغولند رده 66 را به خود اختصاص داده و در میان کشورهای بدون دسترسی به آب دریاها، جایگاه نخست را از این منظر از آن خود کرده است. ضرورت های تجاری این کشور را ناگزیر ساخته است که به هر بهای ممکن، فرآورده های داخلی خود را روانه مناطق دوردست بنماید. ولی در زمان جنگ، خطراتی بر سر راه کشتی های خارجی کمین کرده است و در شرایط بحرانی بیم کاهش «تناژ» معموله می رود. از این رو ایجاد و حفظ این ناوگان سوییسی ضرورت یافته و امروزه دستاوردی حدود 536 هزار تن را در بنادر سنگین ارائه داده است.

 

 

 

راه آهن

 

یکی از بلندترین راه آهن ها در هوای آزاد را سوییسی ها ساخته اند که از «زرمات» به «گرنرگرات» کشیده شده و از آنجا بیش از پنجاه قله پوشیده از برف و یخچال را می توان تماشا کرد. فونیکولر[1]، راه آهنی که با کابل از شیب ها بالا می رود، مسافران را بدون هیچ زحمتی به قله های نزدیک می رساند و با این صعود آسان به خوبی می توان از چشم اندازهای وسیع و مناظر زیبای قلل دوردست استفاده کرد. معبر سن گتار که اکنون به سبب تونلی به همین نام معروف است و راه آهنی که به همین نام خوانده می شود از کارهای برجسته مهندسین سوییسی است. این راه آهن با اشتراک مساعی کشورهای آلمان و ایتالیا و سوییس ساخته شده است.

 

 

 

جاده ها

 

در اواخر دهه 60 مقامات فدرال لزوم بازنگری بر امور مربوط به حمل و نقل را احساس کردند. در سال 1960 مردم سوییس، احداث یک شبکه ترانزیت از جاده های ملی را که به شبکه بزرگراههای اروپا پیوند می یافت، تصویب کرد. کار احداث این شبکه 1916 کیلومتری در سال 1992 پایان یافت. سوییس از زیر ساخت های کاملاً پیشرفته ای در امر حمل و نقل برخوردار است. شبکه های داخلی و بین المللی ریلی، جاده ای و هوایی این کشور از کیفیت بسیار عالی برخوردار هستند. پیش بینی می شود تا سال 2020 سالانه بالغ بر 1400 میلیون تن کالا از قلب کوه های آلپ عبور کند و در این قاره جابجا گردد. سوییس کوتاه ترین راه عبور از کوه های آلپ است. براساس یک برنامه جامع در دست اجراء، شبکه پیچیده ای از ارتباطات ترکیبی جاده و خطوط پیشرفته راه آهن که دو سوی اروپا را با قطارهای سریع السیر از زیر کوه های آلپ به هم متصل می کند. تا سال پایانی این طرح یعنی سال 2010 به میزان 50 درصد ظرفیت حمل و نقل کشور را افزایش می دهد.

 

 

 

فرودگاه ها

 

شرکت هواپیمایی سوییس که تحت عنوان سوییس ایر نام داشت در سال 1931 تأسیس شد. در حقیقت سوییس ایر از ادغام دو خط هوایی بنام های Basler Luftverkehr (که در سال 1925 تأسیس شد) و AD Astra Aero (که در سال 1919 ایجاد شد) به وجود آمد. 24 درصد از مالکیت این شرکت در اختیار دولت کانتونال (ایالتی) و ملی سوییس و 76 درصد در اختیار بخش خصوصی می باشد. به دنبال ورشکسته شدن سوییس ایر، این شرکت منحل و شرکت دیگری با نام خطوط هوایی بین المللی سوییس در سال 2002 تأسیس شد. این خطوط هم اکنون در مسیرهای اروپا، آسیا، خاورمیانه، امریکای شمالی و لاتین پرواز دارد و در سال 2010 دارای 87 فروند هواپیما بوده است. مقر اصلی خطوط هوایی بین المللی سوییس در زوریخ قرار دارد ولی دارای دفاتری در شهرهای مختلف نیز می باشد. تعداد فرودگاه های موجود در سوییس تا سال 2010 به 65 عدد می رسد که از نظر تعداد در دنیا در مقام هفتاد و ششم قرار دارد. سوییس دارای سه فرودگاه بین المللی می باشد[2] این سه فرودگاه عبارتند از زوریخ، بازل و ژنو. فرودگاه های زوریخ و ژنو دارای ایستگاه های راه آهن هستند که مسافرین را به مرکز شهر و دیگر شهرها منتقل می کند. فرودگاه بازل که بخشی از آن متصل به خاک فرانسه است با شهر مول هاوس فرانسه هم مرز است و در حقیقت به نام فرودگاه بازل ـ مول هاوس[3] معروف است. مسافران از طریق اتوبان بدون اینکه از خاک فرانسه عبور کنند،وارد بازل می شوند. فرودگاههای برن و لوگانو دارای پروازهای محدودی به شهرهای اروپایی هستند اما برای هواپیماهای بزرگ کوچک هستند. فرودگاه های سنت موریتس و گستاد[4] هم برای هواپیماهای کوچک استفاده می شوند.

 

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. Funicolor

[2] . www.myswissalps.com/switzerland/switzerland-transportation.asp?lang=EN

[3]. Basei - Mulhouse

[4]. Gstaad

 

 

 

--------------------------------------------------------------------------------

[1].www.sbf.admin.ch/htm/dokumentation/publikationen/international/frp/6frp/6FRP_en.pdf

[2] . m10799.ciipp.com/en/index.html

 

[3] . www.fhs.ch/en/statistics.php

2.ibid

 

[5] . www.chocosuisse.ch/web/chocosuisse/en/home

[6] . www.oecd.org/dataoecd/14/9/2093727.pdf

[7] . ww.wilcoproject.eu/public/assets/img/uploads/WILCO_WP2_Report_07_CH.pdf

[8]. Alfred Escher