جغرافیای طبیعی

موقعیت جغرافیایی

کشور سوییس با 41293 کیلومتر مربع در نیمکره شمالی و شرقی بین 46 تا 48 درجه عرض شمالی و 6تا 5/10درجه طول شرقی در «قلب قاره اروپا» و به دور از دریاهای آزاد قرار گرفته است. طول شمالی ـ جنوبی این کشور 220و طول شرقی ـ غربی آن 348 کیلومتر است. طول سرحدات سوییس جمعاً 5/1881کیلومتر است که به ترتیب در جنوب 741 کیلومتر با ایتالیا، در شمال غربی و غرب 571 کیلومتر با فرانسه و در شمال 362 کیلومتر با آلمان و در شرق 164کیلومتر با اتریش و 41 کیلومتر با شاهزاده نشین لیختن اشتاین[1] مرز مشترک دارد. این کشور با قلل پر برف و یخچال های طبیعی و دریاچه های ژرف و نیلگون و دره های سرسبز و زیبای آن «زمین بازی اروپا» لقب گرفته و نیز به علت واقع شدن آن در مرکز قاره اروپا به «چهارراه اروپا» و «بام اروپا» معروف است. این سرزمین کوهستانی به دریا راه ندارد و به علت وجود آلپ ها «آب انبار بزرگ اروپا» نیز نام گرفته چرا که سرچشمه چهار رود بزرگ اروپا یعنی راین[2]، رن[3]، دانوب[4]، پو[5] در آبریز و دامنه کوهستانی آن جاری می باشد. مرتفع ترین قله کشور «دوفور[6]» با ارتفاع 4634 متر و پایین ترین نقطه شهر آسکونا[7] در کانتون تسین[8] در کنار دریاچه ماژور فقط 196 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. کفندراسیون سوییس با نام بین المللی سوئیت زرلند[9] و اسامی محلی به زبان فرانسه سوییس[10] و ایتالیایی سویسزرا [11] و لاتینی هلوتیا[12] خوانده می شود.

 

2- عوارض طبیعی ( جنگل ها، صحراها، کوه ها، آتشفشان ها، یخچال ها و...)

جنگل ها

سرزمین سوییس از نقاط کوهستانی[13] و فلاتی[14] و تپه ماهورهای لانه آهکی ژورائی[15] تشکیل شده که هر یک از سه منطقه دارای خصوصیات مشخص زمین شناسی است. آلپهای شمالی و جنوبی سوییس به وسیله معبری که رودخانه های رن و راین علیا بوجود آورده اند از یکدیگر جدا می شوند. بخش شمال غربی این معبر دره اورسرن[16] بین توده ای از کوه ها قرار می گیرد که گتارد[17] و آرماسیف[18] نامیده می شوند.در منطقه آلپهای مرکزی معبر گتارد قرار دارد که کوتاه ترین راه از شمال به جنوب از میان کوهها است. این معبر از راه های مهم اروپا محسوب می گردد. این راه در سال 1225 میلادی با ایجاد یک پل در ناحیه شلنن گرج[19] باز شد.

ژورا منطقه ای در شمال غرب این کشور و پوشیده از رشته کوه های متراکم است که تقریباً 10 درصد از مساحت سوییس را می پوشاند. در این رشته کوه ها که از گیاهان سرسبز پوشیده شده اند در بعضی نقاط انبوهی از درختان دیده می شوند و بلندترین کوه در سوییس با ارتفاع 4634متر به نام دوفوراشپیتزه[20] در این منطقه قرار دارد.

فلاتی بنام سرزمین بین ژورا و سلسله جبال آلپ قرار دارد و 30 درصد از مساحت کشور را در برمی گیرد. این منطقه دو دریاچه از بزرگترین دریاچه های سوییس بنام های ژنو و کنستانس[21] را درخود جا می دهد. سوییس در شمال منطقه معتدله و در رهگذر اثرات گلف استریم قرار گرفته و علیرغم کوچکی سرزمین آن آب و هوای گوناگون و متغیر دارد. کوه های آلپ که از غرب به شرق امتداد دارد، آب و هوای شمالی این کشور را تابع تغییرات غربی شمال اروپا یعنی یکنواخت و مرطوب و ملایم و در جنوب تابع تغییرات آب و هوای بری و مدیترانه ای یعنی در تابستان گرم و در زمستان سرد نموده است. گیاهان و رستنی های سوییس با توجه به وسعت کشور ً فراوان و از انواع مختلف هستند. کشاورزی و پرورش گل و گیاهان زینتی و غلات و علوفه در این کشور و در پاره ای از اقلام با استفاده از پیشرفته ترین روش های کشاورزی تولید می گردد. صنایع چوب و جنگلداری نیز در سوییس بسیار پیشرفته و جنگل های سوییس با آخرین روش علمی نگهداری می شود و جنگل مخروبه در این کشور وجود ندارد. درختان جنگلی با توجه به ارتفاعات از درختان بید تبریزی و بید مجنون، اقاقیا، فندق وحشی و زبان گنجشک و دیگر درختان جویباری شروع شده و در ارتفاعات متوسط جنگل های افرا، ملج، بلوط، چنار و حتی گردو و سایر چوب های صنعتی وجود دارد و در ارتفاعات بالاتر یعنی نزدیک به قلل انواع جنگل های کاج و درختان صمغی یعنی کاج های سرخ شمالی و سوزنی و کاج نقره ای و در ارتفاعات نهایی کاج های پاکوتاه و بوته ای مناطق مرتعی آلپی تشکیل شده است. سوییس از نظر منابع زیر زمینی کاملاً فقیر است.

 

کوه ها

سوییس یکی از کوهستانی ترین و مرتفع ترین کشورهای اروپا است. رشته کوه آلپ حدود 60 درصد خاک سوییس را در برگرفته و پس از آن رشته کوه ژورا که در غرب واقع شده است. در غرب کوه های آلپ رشته کوه های «برن»، «فریبورک» و «وودوا» در جنوب کوه های آلپ، «واله» و «تسن»، در شمال کوه های آلپ، «اوران» و «گلادن» و در سمت کوه های «آدولا» و «رتیک» قرار دارد. در حالی که حدود یکصد قله از این کوه ها حدود 4000متر و یا بیشتر ارتفاع دارند و در این راستا، قله «دوفور» از کوه های «مونته روزا» در منطقه کوه های آلپ «واله» با 4634 متر ارتفاع، بلندترین قله آن محسوب می شوند. هسته مرکزی ساختار کوه های آلپ از گرانیت و شیست های کریستال تشکیل شده است و سفره های رسوبی بسیار متفاوت بر آن واقع شده اند. مهمترین کوه از کوه های بزرگ و تماشایی سوییس کوه ماترن هورن[22] است که قله دندانه دار آن از برف و سنگ یک پارچه پوشیده شده است. شهرت این کوه نه تنها از نظر زیبایی آن است بلکه بیشتر به سبب کوشش های خطرناکی است که تا کنون برای صعود به آن از شیب های خطرناک و یخبندان آن بکار می برند.از معروفترین قله کوههای برنزاوبرلند[23] می توان به «یونک فرو[24]» یا قله بکر اشاره نمود که از فراز آن همه سوییس را می توان دید و چشم اندازش تا آلزاس در فرانسه و بادن در آلمان امتداد دارد.

 

یخچال های سوییس

حدود نزدیک به 3000 کیلومتر مربع از یخچال و ذخیره های برفگیر منطقه آلپ یعنی بیشترین میزان آن در میان تمامی رشته کوه آلپ، در سوییس واقع شده است. ولی یخچال های فعلی کمترین انجماد مربوط به دوره های یخی را که تقریباً تمامی کشور را می پوشاند و به طرز وسیعی در جهت مشرق و مغرب گسترده بوده است در بردارند و هرچند که برخی از یخچال ها تداوم دارند ولی در واقع از نیمه دوم قرن گذشته به بعد گرایش کلی به سمت فروکش کردن میزان یخ ها مشاهده می شود. امروزه شمار زیادی از یخچال ها که به طور مرتب بازدید می شوند به منزله منبع مستقیم آب برای سدهای هیدرولیک در آمده اند.

 

 

 

3- آب و هوا و تغییرات آن

آب و هوای سوییس بر حسب وضعیت جغرافیایی و فصول مختلف متغیر است. سوییس در شمال منطقه معتدله و در رهگذر اثرات گلف استریم قرار گرفته و علیرغم کوچکی سرزمین آن آب و هوای گوناگون و متغیر دارد. کوه های آلپ که از غرب به شرق امتداد دارد، آب و هوای شمالی این کشور را تابع تغییرات غربی شمال اروپا یعنی یکنواخت و مرطوب و ملایم و در جنوب تابع تغییرات آب و هوای بری و مدیترانه ای یعنی در تابستان گرم و در زمستان سرد نموده است. در جنوب یعنی نواحی دریاچه های ایتالیایی، هوا گرمسیری است، در حالی که در مناطق مرتفع کوهستانی حتی در تابستان هوا خنک و نشاط انگیز است.

 

4- آب های داخلی

رودها

سوییس در شمار سه منطقه بزرگ آبی قاره اروپا محسوب می گردد. رود «رن» 68 درصد آب های کشور را به طرف دریای شمال منتهی می سازد. رود «رون» 18 درصد، شاخه های رود «پو» 3/9 درصد و رود «ادیژ» 3/0 درصد. رودهای فوق در مجموع 6/27 درصد آبهای سوییس را به طرف مدیترانه هدایت می کنند و رود «این» نیز که به دریای سیاه می ریزد از طریق رود دانوب 4/4 درصد آبهای سوییس را از خود عبور می دهد.

 

دریاچه ها

علاوه بر دریاچه های بزرگی که در «پلاتو» وجود دارد، دریاچه های «لمان»، «نوشاتل»، «بین»، «کنستانس» و «زوریخ» و دریاچه های کنار تپه های اطراف کوه های آلپ و نیز کوههای کوچک شمالی و جنوبی، دریاچه های تون، بریانز، زوگ، کاتر کانتون نیز در این کشور وجود دارد. در سوییس مجموعه ای از دریاچه های کوچک طبیعی یا مصنوعی از طریق ایجاد سد به چشم می خورد که عمدتاً در منطقه آلپ قرار گرفته اند. از اینگونه دریاچه های کوچک با مساحتی عموماً کمتر از یک کیلومتر مربع صدها شاخه در سوییس وجود دارد و بدون تردید زیباترین آنها که در «آنگادین علیا» واقع شده، دریاچه «سیل» و «سیلوپلانا» از لحاظ آرامش و طبیعت احساسی را در بیننده ایجاد می کند که با هیچ چیز دیگری قابل قیاس نیست.

تمامی دریاچه های پلاتو یعنی از دریاچه کنستانس گرفته تا دریاچه لمان داری یک منشأ یخچالی هستند. در عوض در منظقه ژورا تعداد دریاچه هایی که بر اثر نفوذ آب از طریق لایه های میانی سنگ ها خرد شده در همان محل خود ایجاد شده باشد، نادر است. روش بوجود آمدن دریاچه «ژو» در ودوا و دریاچه «تایر» در نوشاتل که حوضچه هایشان محدود است ولی کیفیت جنس سنگ هایشان از گونه دیگری است بدین ترتیب بوده است که آب های نفوذ کرده به داخل زمین در فاصله طولانی تری ظاهر شده و این دریاچه را تشکیل داده است.

 

5- شهرها (پایتخت، بنادر، شهرهای مهم و... )

● برن

از سال 1848 میلادی برن پایتخت سوییس و مرکز دولت فدرال بوده است. این شهر بر ارتفاعات کنار «رود آر» واقع است که از سه طرف آن را در بر می گیرد و یک شبه جزیره کوچک را بوجود می آورد. امروزه شهر برن عمدتاً مرکز اداری ایالت و کشور سوییس است و سازمان های بین المللی چندی را نیز مانند اتحادیه جهانی پست، اتحادیه مخابرات از راه دور و تعدادی از ارگان های اجرایی سازمان ملل را در خود جای داده است. صنایعی که در برن مستقر هستند عبارتند از شکلات سازی، مبلمان سازی، رادیو سازی، تسلیحات و نساجی، این شهر دارای یک مرکز بورس نیز هست.

 

● ژنو

شهر ژنو که مرکز کانتون ژنو نیز هست دروازه سوییس از سوی فرانسه است. رود رن این شهر را به دو قسمت تقسیم می کند. صنعت اصلی این شهر از سال 1587 میلادی ساعت سازی بوده است. اما صنایع مهم دیگری نیز در این شهر جای دارند مانند صنعت ساخت لوازم برقی، ساخت زینت آلات از طلا و نقره، ابزار دقیق، شکلات و مبلمان. علاوه بر این مراکز مالی، شرکت های بیمه بسیاری در این شهر به فعالیت مشغولند. این شهر به موازات اهمیت اقتصادی، از نظر سیاسی هم مهم است زیرا که سازمان هایی مانند دفاتر اروپایی سازمان ملل، صلیب سرخ جهانی، سازمان بهداشت جهانی، سازمان تحقیقات اتمی اروپا و کاخ ملت های سازمان ملل متحد در آن جای دارند.

 

●زوریخ

زوریخ که بین شهرهای سوییس به مروارید معروف است، نه تنها بزرگترین بلکه پیشرفته ترین آنها است. رود لیمات از وسط آن می گذرد و آن را به دو قسمت کوچک و بزرگ تقسیم می کند. یازده پل بر روی رود ساخته شده است که دو قسمت شهر را به هم متصل می سازد. زوریخ مرکز صنعت ابریشم است که به دست پناهندگان هوگنوت[25] در قرن هفدهم پایه گذاری شده است و شهری است ثروتمند که از نظر بازرگانی مقام اول را داراست. امروزه صنایع ماشین افزار، وسایل برقی، ابزار دقیق، دوربین ها و سایر وسایل چشمی، کاغذ سازی، کتان و جواهرسازی در این شهر مستقرند. این شهر همچنین از مراکز مهم بانکداری به شمار می رود.

 

● بال )بازل)

بال در 92 کیلومتری غرب زوریخ و در کنار رود راین قرار گرفته است. بال دومین شهر بزرگ سوییس است. قرار گرفتن این شهر در محل برخورد مرزهای فرانسه، سوییس و آلمان از دیرگاه آن را به صورت یکی از مراکز بزرگ بازرگانی درآورده است. این شهر دارای بندرگاهی است که محل ورود و خروج بسیاری از کالاهای صادراتی و وارداتی سوییس است و برای اقتصاد این کشور اهمیت فراوانی دارد. صنایع نساجی، شیمیایی، رنگ سازی، آبجوسازی آن بسیار مهم اند و علاوه بر اهمیت صنعتی و بازرگانی، بال یک مرکز علمی و جایگاه یکی از قدیمی ترین دانشگاه های سوییس می باشد. موزه هنر در این شهر است.

 

 

 

 

●لوزان

شهر لوزان که در 62 کیلومتری شرق ژنو و در کنار دریاچه ای به همین نام واقع شده است. به دلیل دانشگاه و مدارس خصوصی بسیارش به عنوان مرکز آموزشی سوییس شهرت یافته است.

 

● سنت گالن [26]

این شهر با آنکه مرکز جنبش و فعالیت است آرامش دلپذیر آن توجه انسان را به خود جلب می کند. این شهر قدیمی است و سابقه تاریخی آن به قرن هفتم میلادی می رسد. سنت گال دارای موزه های زیبا و آثار تاریخی است. آثار قدیمی این شهر همگی پا بر جاست. به طوری که در این شهر انسان خود را در یک مکان قرون وسطایی با برج و بارو احساس می کند.

 

● آپنزل[27]

این شهر در میان تپه ماهور با چشم انداز زیبایی قرار دارد و از آنجا که جذابیت زیبا و قدیمی خود را حفظ کرده بیشتر به یک دهکده شباهت دارد تا یک شهر. علیرغم صنایع روزافزون نساجی و گلدوزی در اقتباس روش زندگی دنیای خارج کند بوده است. این شهر در نهایت پاگیزگی است و ساختمان ها هرچند قدیمی اما نو بنظر می رسند. مردم آن به هوشمندی و علاقه به موسیقی شهرت دارند.

 

● لوگانو

این شهر از جاهای تفریحی و بهداشتی معروف سوییس است. این شهر به طرز باشکوهی در کنار دریاچه لوگانو قرار گرفته است و اطراف آن تپه های پر از جنگل و تاکستان های بسیار است. در لوگانوی قدیمی خیابان های کج و معوج و بازار و مغازه های بسیار در هوای آزاد و در لوگانوی جدید، ساختمان های تازه ساز زیبا بسیار است.

 

ب) جغرافیای انسانی

1. میزان جمعیت و ترکیب آن

براساس آمار سال 2018 جمعیت سوییس 8542300 میلیون نفر[28] و نرخ رشد جمعیت در این سال 68/. درصد بوده است. کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی، نشانه قابل وضوح پیر شدن جمعیت این کشور می باشد. در حال حاضر امید به زندگی در میان مردان سوییس 81/4 سال و زنان 85/4 سال است. این رقم در سال 1900 میلادی 46 سال برای مردان و 48 سال برای زنان بوده است. میزان تولد در هر هزار نفر 9 نفر و میزان مرگ و میر در هر هزار نفر 8 نفر می باشد. از این تعداد جمعیت بیش از 2 میلیون نفر خارجی هستند. 

 

2. ترکیب پراکندگی جمعیت

ترکیب جمعیتی سوییس[29] بر اساس آمار سال 2018 میلادی 15/23 زیر 14 سال، 10/69 درصد بین 15 تا 24 سال ، 42/88 درصد بین 25 تا 54 سال، 12/88 درصد بین 55 تا 64 سال و 18/34 درصد بالای 65 سال هستند. 73/99 درصد از کل جمعیت این کشور در شهرها به سر می برند و 26/01 درصد هم در روستاها زندگی می کنند . کانتون زوریخ با یک میلیون و 488 هزار نفر پرجمعیت ترین و کانتون آپنزل با 16 هزار نفر کم جمعیت ترین کانتون سوییس به حساب می آید. به طورکلی تراکم جمعیت در سوییس معادل 173 نفر در هر کیلومتر مربع است.

 

 

3. نرخ رشد جمعیت و تحولات آن طی سال های گذشته

تا میانه های قرن گذشته، تحول حاصله در چگونگی وضعیت جمعیت سوییس به صورتی ناهنجار شکل می گرفت. مهمترین انگیزه افزایش جمعیت به دلیل شروع مرحله صنعتی شدن و در جریان قرن نوزدهم بود چرا که شمار مشاغل فزونی گرفت. در دهه 1980 درصد رشد جمعیت فقط 5/1 درصد بود در حالی که در فاصله میان سال های 1960 تا 1970 این میزان به دو برابر بالغ می گردید. در مجموع رشد جمعیت بعد از دهه هفتاد روند رو به کاهش را طی کرده است یکی از علل این کاهش، اتخاذ سیاست های محدودگرایانه تر برای مهاجرت بود که شورای فدرال در سال 1974تصویب نمود و گذشته از آن کمبود مشاغل نیز شمار قابل توجهی از خارجیان را ناگزیر به ترک سوییس ساخت. از سوی دیگر کاهش نرخ زایش نیز از جمله دلایل کاهش نرخ رشد جمعیت به شمار می رفت. در حال حاضر متوسط سن ازدواج در سوییس رو به افزایش است. این رقم در مردان 30 سال و در زنان 28 سال است .

 

4. اقوام، نژادها و روابط آنها

مردم سوییس آریایی نژاد و سفیدپوست و از چهار شاخه مختلف هستند:
1- نواحی شمال شرقی که از نژاد آلمانی ژرمن هستند و تعدادشان حدود 65 درصد سکنه کل سوییس است.2- نواحی جنوب غربی که از نژاد سلت هستند 3- نواحی جنوبی از نژاد لاتینی هستند 4- نواحی شمالی که از نژاد قدیمی رت[32] هستند.

 

ترکیب نژادهای ساکن در سوییس در سال [33]2010

اگرچه براساس قانون اساسی سوییس فرقی میان نژادهای مختلف وجود ندارد و همه در برابر قانون برابرند و قانون اساسی کانتون های سوییس را از متحد شدن برعلیه دیگری برحذر داشته است. اما در عملکرد کلان به نظر می رسد نارسایی در این بخش وجود دارد نوع نگاه به خارجیان مقیم با دیگران فرق دارد و حتی در میان خود سوییسی ها و گروه های نژادی ساکن در صورت برگزاری رفراندم در سطح کلان کشوری مانند الحاق به سازمان ملل و یا رفراندم هایی که طی چند مرحله تا کنون در خصوص عضویت در اتحادیه اروپایی برگزار شده است، این کانتون های آلمانی زبان بودند که به علت کثرت نفرات توانستند دیدگاه های خود را تحمیل کنند.

 

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. liechtenstien

[2]. le Rhin

[3]. le Rhone

[4]. le Danube

[5]. Le Po

[6]. Dufour

[7]. Ascona

[8]. Tessin

[9]. Switzerland

[10]. Suisse

[11]. Suizzera

[12]. Helvetia

[13]. Alps

[14]. Middle land

[15]. Jura

[16]. Urseren Valley

[17]. Gottard

[18]. Aarmassif

[19]. Schollenen Gorge

[20]. Dufourspitze

[21]. Constance

[22]. Matter nhorn

[23]. Berneseoberland

[24]. Jung Frau

[25]. Huguenat

[26]. St Gallen

[27]. Appenzell

[28] . Federal statistical Office

[29] . Age Structure of Switzerland people:www.theodora.com.wfb current Switzerland.

[30] . www.citypopulation.de/switzerland-cities.html

[31].Winterthur

[32]. Rates

[33] . www.about.ch.statistics/index.html