این بخش وظیفه تحکیم ، تقویت و توسعه روابط فیمابین جمهوری اسلامی ایران و سوئیس را در زمینه های سیاسی بعهده داشته و ضمن بررسی تحولات دو کشور و شناسایی ساز و کارهای مناسب زمینه های بسط و گسترش هر چه بیشتر مناسبات را فراهم می نماید.
ذیلا تحولات روابط دو جانبه در دو مقطع قبل و بعد از انقلاب و وضعیت کنونی روابط به اختصار مورد اشاره قرار می گیرد.
- روابط تاریخی بین دو کشور
سابقه روابط ایران و سوییس به قرن 17 میلادی باز می گردد زمانی که ساعت سازان سوییسی در امپراتوری فارس مسکن اختیار کردند. روابط اقتصادی دو کشور در قرن نوزدهم میلادی در بخش حمل و نقل و بانکداری توسعه یافت. همچنین باستان شناسان سوییسی در عملیات اکتشاف در ایران مشارکت داشتند. در سال 1252شمسی عهدنامه مودت بین ایران وسوییس امضاء گردید. سفارت ایران در سوییس در سال 1298 شمسی افتتاح گردید. سوییس در همین سال اقدام به افتتاح کنسولگری در ایران نمود که در سال 1315 به سطح سفارت ارتقاء یافت. در سال 1329 شمسی سرکنسولگری ایران در ژنو تأسیس گردید که در سال 1380 تعطیل و وظایف آن به سفارت جمهوری اسلامی ایران در برن واگذار گردید. به دلیل بی طرفی رسمی سوییس در مسائل سیاسی بین المللی، روابط سیاسی دو کشور در سال های پس از پیروزی انقلاب دستخوش تحولاتی نظیر آنچه در رابطه با سایر دول غربی اتفاق افتاد، نگردید. سوییس به تبعیت از سیاست بی طرفی سنتی خود همواره کوشیده است تا روابط سیاسی و به تبع آن روابط اقتصادی دو کشور دچار آسیب جدی نشده و در سطحی مطلوب باقی بماند. روابط فرهنگی دو کشور نیز در حد امکان حفظ شده است. عدم موضعگیری رسمی سوییس در قبال برخی مسائل سیاسی تنها ناشی از محذورات این کشور در ارتباط با مسئله بی طرفی است و نه بی موضع بودن مقامات این کشور. به هرحال همین امر این امکان را بوجود آورد تا سوییس بتواند در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و برهم خوردن روابط پیشین ایران با برخی کشورهای بلوک غرب، روابط سنتی خود با کشورمان را حفظ نماید.
سابقه روابط سیاسی و تجاری بین ایران و سوییس
سابقه روابط سیاسی و تجاری بین ایران و سوییس به بیش از یک و نیم قرن پیش باز می گردد. دو کشور از دوره قاجار به این روابط شکل رسمی بخشیده اند. در سال 1252 شمسی عهد نامه مودت میان ایران و سوییس امضاء گردید. براساس فصل هشتم این عهدنامه حق قضاوت کنسولی نمایندگان کنسولی سوییس در ایران به رسمیت شناخته شد. تا سال 1298شمسی دو کشور هنوز فاقد سفارتخانه در پایتخت های یکدیگر بودند. بالاخره در دی ماه 1298 یعنی یکسال قبل از کودتای رضاخان سفارت ایران در برن تأسیس شد. در دوره پهلوی اول روابط ایران و سوییس همان عهدنامه مودت و تجارت بین دو کشور بود. سوییس در سال 1315کنسولگری خود در ایران را که در سال 1298 دایر شد به سطح سفارت ارتقاء داد. به دنبال الغاء کاپیتولاسیون قرارداد جدیدی در برن به تاریخ پنجم اردیبهشت 1313شمسی بر اساس حقوق مساوی تحت عنوان «عهدنامه مودت و پروتکل اختتامیه» بین دو کشور به امضاء رسید. روابط دو کشور در دوره رضاخان علاوه بر بخش اقتصادی در بخش های دیگر نیز بهبود قابل ملاحظه ای یافت.
در سال های پس از جنگ جهانی دوم و در دوره حکومت پهلوی دوم گام های مؤثری در راه توسعه روابط برداشته شد. همزمان با گسترش روابط اقتصادی، سطح روابط سیاسی نیز بهبود یافت. در فروردین ماه 1335شمسی دو کشور تصمیم می گیرند نمایندگی های خود را از سطح سفارت به سطح سفارت کبری ارتقاء دهند. دو کشور متعاقب ارتقاء روابط اقتصادی، رغبت بیشتری برای ارتقاء همکاری های سیاسی از خود نشان دادند. سوییس در سال 1352 به هنگام قطع مناسبات ایران و عراق، حفاظت منافع ایران در بغداد را برعهده گرفت. در آذر ماه 1354سرپرست بازرگانی خارجی سوییس در رأس هیئتی به ایران مسافرت کرد. سوییس همزمان با گسترش روابط اقتصادی خود به پناهگاه امنی برای ثروت خاندان پهلوی تبدیل شده بود. در مجموع روابط دو کشور براساس تفاهم و مناسبات دوستانه بوده است
روابط سیاسی سوییس با جمهوری اسلامی ایران به رغم فراز و نشیب های متعدد و در مقایسه با سایر کشورهای اروپای غربی بسیار خوب و دوستانه بوده است. این کشور بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی اقدام به شناسایی رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران نمود و سفارتخانه های دو کشور در سطح سفیر به فعالیت خود ادامه دادند. در مقایسه با برخوردهای خصمانه دول غربی، سوییس روابط متعادل تری با کشورمان داشت و این روابط دوستانه و متعادل منجر به همکاری های سیاسی مشخصی نیز گردید. با قطع روابط جمهوری اسلامی ایران با مصر و آفریقای جنوبی در زمان آپارتاید، سوییس حافظ منافع ایران در این کشورها را برعهده گرفت. سوییس همچنین پس از قطع مناسبات با امریکا، حافظ منافع این کشور در تهران شد.
سوییس در ظرف چند سال اخیر نسبت به گسترش روابط دو جانبه سیاسی و اقتصادی با ایران از خود اشتیاق نشان داده است. علاوه بر سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به ژنو، سفر وزرای خارجه دو کشور به تهران و برن، سفرهای رئیس و اعضای کمیسیون سیاست خارجی مجالس و نیز وزرای اقتصاد، نفت و نیز معاونین وزرای امور خارجه انجام گرفت. همچنین در چارچوب روابط خوب سیاسی، رئیس جمهوری سوییس در سال 1379 به تهران سفر کرد و متقابلاً آقای خاتمی رئیس جمهور وقت ایران در بهمن 1382سفر دو روزه ای به سوییس انجام داد. علاوه بر سفرهای انجام شده می توان به سفر آقای حداد عادل و علی لاریجانی به عنوان رؤسای مجلس شورای اسلامی به سوییس به ترتیب در سال های 86، 87 و 88 و 90 به منظور شرکت در اجلاس سران اتحادیه بین المجالس در ژنو و ملاقات با همتاهای سوییسی آنها اشاره نمود. آقای متکی وزیر خارجه وقت ایران طی سالهای 1385 تا 1388به دفعات به سوییس سفر نمود و خانم میشلین کالمی ـ ری وزیر خارجه سوییس علیرغم مخالفت و انتقادات شدید دولتهای غربی و برخی محافل داخلی در اسفندماه 1386 به تهران سفر نمود که طی آن قرارداد مهم انتقال گاز ایران به اروپا از طریق سوییس به امضاء رسید. همچنین آقای صالحی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اسفند 1389 و سال 1390 به منظور شرکت در اجلاس شورای حقوق بشر به ژنو سفر کرد و در حاشیه این دو اجلاس با همتای سوییسی خود نیز ملاقات نمود.
در سال 1391، سوئیس به عنوان عضو ناظر با اعزام مدیر کل خاورمیانه وزارت امور خارجه خود در اجلاس جنبش عدم تعهد در شهریور ماه این سال در تهران شرکت کرد. معاون وقت وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در چارچوب دیدار و رایزنیهای ادواری معاونین وزرای امور خارجه و بنابر دعوت رسمی همتای سوئیسی خود در اسفند ماه 1391 از سوئیس دیدن کرد. در این سفر گسترش همکاریها در زمینه های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
با انتخاب جناب آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور در سال 1392 ، روابط جمهوری اسلامی ایران و سوئیس وارد مرحله جدیدی گردید. در اولین حرکت سیاسی بعد از این انتخاب در 10 شهریور ماه، آقای برولهارت مدیر کل خاورمیانه وزارت امور خارجه سوئیس با هدف برنامه ریزی برای سفر آقای رسیه قائم مقام وزارت امور خارجه این کشور جهت رایزنی مسائل منطقه و پیگیری موضوعات دو جانبه به تهران سفر کرد. سفر آقای رسیه نیز در تاریخ 15 مهرماه به مدت سه روز به ایران انجام شد. وی در دیدار با مقامات مختلف جمهوری اسلامی ایران راههای همکاری دو جانبه و چگونگی ارسال کمکهای انساندوستانه به سوریه را که درگیر جنگ گسترده ای شده بود، مورد بحث و بررسی قرار داد. روسای جمهور دو کشور نیز در مهرماه این سال در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند. سفر جناب آقای روحانی در 2 بهمن 1392 برای شرکت در اجلاس داووس نیز فرصت مناسبی را فراهم کرد که روسای جمهور دو کشور بتوانند روابط دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار دهند. رئیس جمهور اسلامی ایران در این دیدار از رئیس جمهور سوئیس برای سفر به تهران دعوت کرد. در سال 1392 کمیته سه جانبه میان ایران ، سوئیس و سوریه به منظور ارسال کمکهای انساندوستانه سوئیس به مردم سوریه نیز در تهران برگزار شد.
سفر جناب آقای تخت روانچی معاون اروپای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به سوئیس در چارچوب رایزنی های سیاسی دو کشور و دیدار با آقای رسیه قائم مقام وزارت امور خارجه و برخی دیگر از مسئولین این کشور در شهریور ماه 1393 از جمله مهمترین رویدادها در روابط سیاسی دو کشور بود.
در سال 94 چندین شخصیت سیاسی سوئیسی به کشورمان سفر نمودند. آقای ایو رُسیه قائم مقام وزارت امور خارجه سوئیس دو بار در فاصله تاریخ 29 تیر ماه تا 2 مرداد و همچنین 3 تا 5 آذر ماه به کشورمان سفر نمود. وی در سفر نخست ضمن دیدار از اهواز و مشهد با چند تن از مقامات کشورمان نیز دیدار نمود. دولت فدرال سوئیس همچنین در تاریخ 21 مرداد ماه 94 تصمیم به لغو تحریم‌هایی گرفت که بر اساس توافق اولیه بین جمهوری اسلامی ایران و 1+5 در نشست ژنو به حال تعلیق درآمده بود. این دولت بلافاصله پس از اجرای برجام، نسبت به لغو تحریم‌ها در چارچوب و محدوده اعلام شده توسط 1+5، اقدام نمود. همچنین همزمان با افزایش تنش میان ایران و عربستان آقای رُسیه قائم مقام وزارت امور خارجه سوئیس در سفر دوم خود در سال 94 در آذر ماه پس از سفر به عربستان و کویت تلاش نمود تا نقشی میانجیگرانه را ایفا نماید. در همین راستا وزرای خارجه دو کشور در حاشیه نشست داووس در 8 بهمن 94 در خصوص ایفای نقش حافظ منافع کشورمان توسط سوئیس در عربستان به توافق رسیدند و دولت سعودی نیز پس از آن با این پیشنهاد موافقت نمود.
سفر آقای اشنایدر رئیس جمهور سوئیس به تهران (9-7 اسفند 94)، مهمترین رویداد سیاسی در روابط اخیر دو کشور به شمار می‌رود. وی در این سفر با مقامات مختلف کشورمان از جمله حضت آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری، جناب آقای روحانی رئیس محترم جمهور، جناب آقای هاشمی رفسنجانی رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت، جناب آقای علی لاریجانی رئیس محترم مجلس شورای اسلامی و دو وزیر اقتصاد و صنعت و معدن دیدار و گفتگو کرد. در این سفر یک سند نقشه راه توسعه مناسبات دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و کنفدراسیون سوئیس مورد موافقت دو طرف قرار گرفت و از سوی دو دولت صادر گردید.
از تحولات سیاسی میان دو کشور در سال 1395 می توان به سفر آقای رُسیه قائم مقام وزارت خارجه سوئیس از 6 تا 8 اردیبهشت به تهران اشاره کرد. وی در این سفر با مقامات مختلف کشورهای چگونگی همکاریهای دو کشور در راستای نقشه راه مورد بحث و بررسی قرار داد. گفتگوهای سیاسی دو کشور در تاریخ 27 خرداد 95 در برن نیز از دیگر تحولات سیاسی در این سال به شمار می رود. در این گفتگوها علاوه بر روابط سیاسی دو کشور، موضوعات امنیت منطقه‌ای، حقوق بشری و همکاریهای قضایی نیز به بحث و تبادل نظر گذاشته شد. ریاست هیئت ایرانی را در این گفتگوها جناب آقای تخت روانچی معاون اروپای وزارت امور خارجه بر عهده داشت. همچنین در سال 1395، روسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل و وزرای امور خارجه دو کشور در حاشیه اجلاس داووس با یکدیگر دیدار و تبادل نظر کردند.
دیدار وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و سوئیس در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، برگزاری دومین دور گفتگوهای سیاسی میان دو کشور در برن به ریاست جناب آقای تخت روانچی معاون اروپای وزارت امور خارجه ایران و خانم پاسکال بریسویل قائم مقام وزارت امور خارجه سوئیس در روزهای 23 و 24 خرداد و همچنین سفر جناب آقای برولهارت مدیر کل خاورمیانه وزارت امور خارجه سوئیس به تهران در روزهای 16 و 17 مهرماه از تحولات مهم سیاسی در سال 1396 میان دو کشور می باشد.
سال 1397 در حالی آغاز شد که دو کشور برای سفر جناب آقای روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران به برن توافق کردند. این سفر در پاسخ به سفر آقای اشنایدر امان رئیس جمهور وقت سوئیس در اسفندماه 1394، در روزهای 11 و 12 تیرماه انجام شد و از این نظر اهمیت بیشتری پیدا کرد که بعد از اعمال مجدد تحریمهای ظالمانه و خلاف قوانین بین المللی از سوی دولت ترامپ در ماه می 2018 انجام می شد. چند روز قبل از این سفر نیز سومین دور گفتگوهای سیاسی میان دو کشور در تهران با سفر خانم بریسویل قائم مقام وزارت امور خارجه سوئیس به ایران در 28 خرداد برگزار شد. همچنین در این سال جناب آقای برولهارت مدیر کل خاورمیانه وزارت امور خارجه سوئیس دو بار در 29 فروردین و 7 آبانماه به تهران سفر کرد و جناب آقای بریمانی مدیر کل اروپای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در پاسخ به این دو سفر در 24 اسفند ماه به برن سفر کرد. گسترش همکاریهای دو جانبه از محورهای اصلی مذاکرات میان دو طرف بود.